ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΤΡIΑΔΟΣ (4)

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΑΔΑ.
του Franz Courth

Συνέχεια από Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2024

4. Η καταγωγή, ο πυρήνας και το εύρος της αποκαλύψεως (Walter Kasper).

Το σημείο εκκίνησης της Τριαδικής θεολογίας του Walter Kasper είναι το ερώτημα: «Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός;» [Δεν αρκεί πλέον η απάντηση του Πέτρου]. Ο Kasper δεν προτίθεται να απαντήσει με έναν αφηρημένο καθορισμό της σχέσεως ανάμεσα στην θεότητα και την ανθρωπότητα στον Χριστό, καθότι οδηγεί, όπως είναι γνωστό, προς άλυτες απορίες! Αυτή η ερώτηση θα έπρεπε λοιπόν να ξεκινήσει, με πιο συγκεκριμένο τρόπο, από τον υπολογισμό της προσωπικής σχέσεως του Ιησού με τον Πατέρα του. Είναι μια σχέση «στην οποία ο Ιησούς είναι ταυτόχρονα κάποιος που ζει μ’ έναν ριζικό τρόπο την καταγωγή του μέσα στον πατέρα, και άλλο τόσο ριζικά είναι κίνηση προς τον πατέρα»!

Εάν λοιπόν η σχέση του Ιησού με τον πατέρα αποκαλύπτει εσχατολογικά και με καθοριστικό τρόπο, ποιος είναι και τι είναι ο θεός, τότε αυτή η σχέση πρέπει να ανήκει στην αιώνιο ουσία του θεού. Από τον εσχατολογικό της χαρακτήρα συμπεραίνεται αναγκαίως η προΰπαρξη του Υιού. Και αυτό καθιστά με την σειρά του δυνατή την βεβαίωση ότι ο θεός δεν είναι ένα μοναδικό μέγεθος. Αντιθέτως ο θεός ήταν και θα είναι στην ουσία του πάντοτε και μόνον αυτό που φανέρωσε πως είναι στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Η σχέση του Ιησού με τον πατέρα δεν περιορίζεται σ’ αυτή την σχέση ανάμεσα σε δύο όντα, αλλά επεκτείνεται, στην ελευθερία του πνεύματος, και έξω από την Τριάδα, για να μπορέσουν να συμμετάσχουν και όσοι αναγνωρίζονται στον Ιησού Χριστό. Το γεγονός του Χριστού φτάνει την εσχατολογική του ολοκλήρωση στην ανθρώπινη Ιστορία μόνον ξεκινώντας από την αποστολή του πνεύματος. Εάν στ’ αλήθεια το πνεύμα είναι το εσχατολογικό δώρο του εαυτού του που κάνει ο θεός, σε όλους εκείνους οι οποίοι στην διάρκεια της Ιστορίας πιστεύουν στον Χριστό, τότε δεν μπορεί να μην ανήκει με την σειρά του στην αιώνια ουσία του ίδιου του θεού. Από αυτό συμπεραίνεται πρώτα απ’ όλα πως η ομολογία πίστεως στον τριαδικό θεό είναι τόσο η σύνθεση όσο και η προϋπόθεση θεολογικο-υπερβατική της Χριστολογίας και κατά δεύτερο λόγο πως αντιπροσωπεύει τόσο την διατύπωση που ανακεφαλαιώνει την χριστιανική πίστη, όσο και αυτό που ο Χριστιανισμός έχει πιο αυθεντικό στην ομολογία πίστεώς του στον θεό.

Ας επαναλάβουμε τις ίδιες τις έννοιες όπως τις εξέφρασε ο Κάσπερ. «Η τριαδική πίστη δεν είναι ένας στοχασμός αποσπασμένος από την πραγματικότητα. Αντιθέτως, η σημασία του βρίσκεται στο γεγονός πως υπολογίζει αυτό που συνέβει για μας, μια φορά για πάντα, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, θεμελιώνοντάς την λογική της στο πρόσωπό του και στο Είναι του, και αντλώντας από όλα όσα της επιτράπηκαν να παρατηρήσει τα απαραίτητα συμπεράσματα για την δική μας αντίληψη του θεού. Η τριαδική πίστη λοιπόν είναι η συνθετική διατύπωση της περιουσίας της χριστιανικής πίστεως και η τελειωτική διαβεβαίωση, για την χριστιανική εννοιολόγηση της θεότητος. Αυτή λοιπόν καθορίζει την δική μας γνώση του θεού, στηριζόμενη στην Ιστορία της αποκαλύψεως και δικαιολογώντας την κάνοντας αναφορά στην ίδια την Φύση του θεού. Η κυριώτερη συστηματική της πλευρά είναι η δήλωση πως στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού ο θεός απεκαλύφθη σαν αγάπη που κοινωνείται και πως σαν τέτοια παραμένει παρούσα ανάμεσά μας στο Άγιο πνεύμα».

Για την τριαδική πίστη καθότι προϋπόθεση της Χριστολογίας έγραψε επίσης: «Η τριαδική ενδοθεότης είναι, ας το πούμε έτσι, η υπερβατική συνθήκη της δυνατότητος της κοινωνίας του εαυτού, που συνέβη στην Ιστορία της Σωτηρίας στον Ιησού Χριστό δια του Αγίου πνεύματος. Η ενότης η ίδια του θεού κατανοείται σαν ενότης στην αγάπη η οποία δωρίζεται, προσφέρεται, ελεύθερα».

Αυτές οι σκέψεις είναι γεμάτες συνέπειες για την χριστιανική ύπαρξη, όπως μπορούμε να πιστοποιήσουμε παρατηρώντας την αντίληψη της Ιστορίας και της πραγματικότητος που απορρέουν. Και πράγματι, εάν η σωτηριώδης πράξη του τριαδικού θεού είναι ο φορέας της εσχατολογικής πραγματικότητος, τότε οι προωθητικές δυνάμεις της Ιστορίας δεν μπορούν να είναι η εξουσία και η πάλη εναντίον της, αλλά συμπυκνώνονται σε μια αγάπη που δωρίζεται μέσα στην ελευθερία. Με τα λόγια του Κάσπερ: «Η ελευθερία η οποία ασκείται μέσα στην αγάπη αποκαλύπτεται σαν το νόημα του Είναι»!

Ο Κάσπερ θέλησε να ερευνήσει το μέγεθος κάθε ενός από τα τρία στάδια της αποκαλύψεως του θεού, και πόσα ακριβώς πράγματα συστήνουν την αμοιβαία τους ενότητα, ακολουθώντας περισσότερο το μοντέλλο της ανατολικής θεολογίας παρά την παραδοσιακή διαδρομή των επιχειρημάτων του Τερτυλλιανού. Κατόρθωσε λοιπόν με αυτόν τον τρόπο να αποδείξει πόσο σημαντικές είναι οι συνέπειες της ομολογίας της Τριαδικής πίστεως, ώστε να επηρεάζουν την ίδια την αντίληψη της πραγματικότητος και της Ιστορίας.

Ας αναφέρουμε επίσης και την επιστημολογική και εννοιολογική προϋπόθεση του έργου του. Πρόκειται για το ερώτημα γύρω από τον βασικό λόγο, στην εσωτερική και υπερβατική ανάγκη των γεγονότων της Ιστορίας της σωτηρίας, σε αυτό που τα ενώνει.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα η αλήθεια της αποκαλύψεως που έκανε ο θεός του εαυτού του δεν αναγγέλλεται πλήρως εάν περιοριστούμε να αναφέρουμε μερικές μόνον μαρτυρίες των αρχών, των πηγών, θεωρούμενες σαν ουσιώδη στοιχεία της. Το ευαγγέλιο έχει την ανάγκη ενός στοχασμού πάνω στις συνθήκες, θεολογικής και υπερβατικής τάξεως που κατέστησαν δυνατή αυτή την αποκάλυψη και στις εσωτερικές της συμφωνίες. [Όπως ανακήρυξαν την αποτυχία του έργου του Κυρίου, την αδυναμία της οικονομίας του Χριστού και αναγκάστηκαν να την συμπληρώσουν με την οικονομία του Αγίου πνεύματος. Και δικαίως εφόσον πίστευαν πως η οικονομία του Χριστού ολοκληρώθηκε στον πάπα. Έτσι ανακήρυξαν και αδύναμη και αποτυχημένη και την διδασκαλία των μαθητών του Χριστού και των πιστών που τους ακολούθησαν, αναγκάζοντάς τους να την ολοκληρώσουν με τα φαντασιοκοπήματα περί Αγίας Τριάδος, που ακούμε τόσο πιεστικά γύρω μας από τους μοντέρνους προτεστάντες].

Συνεχίζεται

Αμέθυστος