Τρίτη 11 Απριλίου 2023

Ἅγιος Ἀντίπας Ἐπίσκοπος Περγάμου (11 Ἀπριλίου †)

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ
Ἡ Μικρά Ἀσία ὑπῆρξε μιά ἀπό τίς κοιτίδες τοῦ ἀρχέγονου Χριστιανισμοῦ, ὅπου θεμελιώθηκε ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς ἁγίους Ἀποστόλους καί ἀνδρώθηκε ἀπό μιά πλειάδα μεγάλων ἁγίων. Ἕνας ἀπό αὐτούς ὑπῆρξε ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Ἀντίπας, Ἐπίσκοπος Περγάμου.
Ἀναφέρεται ἀπό τόν ἱερό συγγραφέα τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀνήκει δηλαδή στά ἱερά πρόσωπα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ἔγραψε ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης: «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Περγάμῳ ἐκκλησίας γράψόν· τάδέ λέγεί ὁ ἔχων τὴν ρομφαίαν τὴν....δίστομον τὴν ὀξεῖαν· οἶδα τὰ ἔργα σου καὶ ποῦ κατοικεῖς· ὅπου ὁ θρόνός τοῦ σατανᾶ· καὶ κρατεῖς τὸ ὄνομά μου, καὶ οὐκ ἠρνήσω τὴν πίστίν μου καὶ ἐν ταῖς ἡμέραίς αἷς ᾿αντίπας ὁ μάρτύς μου ὁ πίστός, ὃς ἀπεκτάνθη πάρ᾿ ὑμῖν, ὅπου ὁ σατανᾶς κατοικεῖ» (Απ.2,12-13).

Ἔζησε καί ἔδρασε στά χρόνια τοῦ ρωμαίου αὐτοκράτορα Δομιτιανοῦ (81-96) καί ὑπῆρξε σύγχρονος πολλῶν Ἀποστόλων, ἀπό τούς ὁποίους κατηχήθηκε στήν Χριστιανική Πίστη. Σύμφωνα μέ ἀρχαία παράδοση, σπούδασε τήν ἰατρική ἐπιστήμη στήν περίφημη Σχολή τῆς Περγάμου, ὅπου δίδασκαν φημισμένοι δάσκαλοι τῆς ἰατρικῆς. Εἰδικεύτηκε στή θεραπεία τοῦ πόνου καί τῶν παθήσεων τῶν δοντιῶν. Ἀσκοῦσε δέ τήν ἰατρική ἐπιστήμη ἀφιλοκερδῶς, ἀνῆκε δηλαδή στήν κατηγορία τῶν «Ἀναργύρων» ἰατρῶν, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τάξει τή ζωή τους στήν ἀνακούφιση τοῦ ἀνθρώπινου πόνου, σέ μιά ἐποχή πού δέν ὑπῆρχε κοινωνική μέριμνα καί δημόσια ὑγεία.

Εἶναι ἀνάγκη νά διευκρινίσουμε πώς τήν ἰατρική στήν ἀρχαιότητα ἀσκοῦσαν κυρίως ἀγύρτες ἱερεῖς καί τσαρλατάνοι μάγοι τῆς εἰδωλολατρικῆς θρησκείας, ἐπί ἁδρῆς ἀμοιβῆς, ἡ ὁποία ἦταν ἀπαγορευτική γιά τούς φτωχούς καί τούς δούλους. Τά «νοσοκομεῖα» τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἦταν τά διαβόητα «Ἀσκληπιεία», ὅπου διαδραματίζονταν ἀπίστευτες μορφές ἀπάτης, δεισιδαιμονίας καί οἰκονομικῆς ἐκμετάλλευσης. Γιά πρώτη φορά ἡ ἰατρική φροντίδα ἔλαβε κοινωνικό χαρακτῆρα καί ἔγινε προσιτή στούς φτωχούς μέσῳ τῶν Χριστιανῶν ἰατρῶν «Ἀναργύρων», οἱ ὁποῖοι ἀσκοῦσαν τήν ἐκκλησιαστική διακονία τῆς ἰατρικῆς δωρεάν στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ! Εἶναι ἄλλωστε γνωστή ἡ μεγάλη χορεία τῶν «Ἀναργύρων» ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὁ Ἀντίπας ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς πρώτους «Ἀναργύρους» τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος προσέφερε τίς ἰατρικές του ὑπηρεσίες δωρεάν σέ ὅσους τήν εἶχαν ἀνάγκη, ἀνεξάρτητα ἄν ἦταν Χριστιανοί ἤ ὄχι. Χιλιάδες ἄνθρωποι βρῆκαν τήν ἴασή τους κοντά του. Χιλιάδων ἀνθρώπων ἀνακουφιζόταν ὁ ἰσχυρός πόνος των δοντιῶν τους χάρις στά φάρμακά του καί τίς ἰατρικές πρακτικές του.

Ἡ προσφορά του αὐτή στούς κατοίκους τῆς Περγάμου τόν κατέστησε πολύ ἀγαπητό καί σεβαστό. Ὅταν, τό 70 μ. Χ. εἶχε πεθάνει ὁ Ἐπίσκοπος Γάϊος, κλῆρος καί λαός του ζήτησαν νά χειροτονηθεῖ Ἐπίσκοπός τους. Μάλιστα, σύμφωνα μέ τήν παράδοση, ἔλαβε τήν χειροτονία ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος, ὅπως ἀναφέραμε, στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως τόν ἀποκαλεῖ «μάρτυρα πιστό» (Ἀποκ.2,13).

Μετά τήν χειροτονία του ἄρχισε ἕνα σπουδαῖο ποιμαντικό, ἱεραποστολικό καί κοινωνικό ἔργο. Ἀλλά οἱ δυσκολίες ἦταν ἀνυπέρβλητες. Οἱ Χριστιανοί τῆς Περγάμου ἦταν μιά μικρή μειοψηφία καί οἱ εἰδωλολάτρες πολλοί καί δυνατοί, ἔχοντας τή στήριξη τῶν φανατικῶν εἰδωλολατρῶν πολιτικῶν καί θρησκευτικῶν ἀρχόντων τῆς πόλεως. Μάλιστα στήν Πέργαμο λειτουργοῦσε φημισμένο «Ἀσκληπιεῖο», ὅπου λατρεύονταν ὁ «θεός» Ἀσκληπιός καί τό ὁποῖο προσέλκυε χιλιάδες εἰδωλολάτρες ἀσθενεῖς ἐπιφέροντας τεράστιο πλοῦτο στούς ἱερεῖς ψευτοθεραπευτές καί μάγους τοῦ «ἱεροῦ». Ἐπίσης ἡ Πέργαμος ἦταν σημαντικό εἰδωλολατρικό κέντρο τῆς Μ. Ἀσίας, πού λατρεύονταν ὁ «θεός» Δίας, τοῦ ὁποίου ὑπῆρχε ὑπερμέγεθες ἄγαλμά του. Γιά τοῦτο ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ θεολόγος στήν Ἀποκάλυψή του ἀποκαλεῖ τήν Πέργαμο, ὡς πόλη «ὅπου ὁ Σατανᾶς κατοικεῖ» (Ἀποκ.2,13).

Ὁ Ἀντίπας ἀσκοῦσε ἀξιοθαύμαστο ποιμαντικό ἔργο καί ἱεραποστολικό ἔργο, προσελκύοντας πλῆθος εἰδωλολατρῶν στήν Ἐκκλησία. Παράλληλα, ἀσκῶντας τήν ἰατρική δωρεάν, ἀποδυνάμωνε τό «Ἀσκληπιεῖο» καί στεροῦσε πλοῦτο στούς ἀγύρτες
καί ἐκμεταλλευτές ἱερεῖς. Γι' αὐτό καί ἔγινε στόχος τους, ἀποφασίζοντας νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό αὐτόν.

Οἱ ἀδίστακτοι εἰδωλολάτρες ἱερεῖς, ἐκμεταλλευόμενοι τά αὐτοκρατορικά διατάγματα κατά τῶν Χριστιανῶν, παρουσιάστηκαν στόν ρωμαῖο ἡγεμόνα τῆς περιοχῆς, στόν ὁποῖο ἀνάφεραν ὅτι τούς παρουσιάστηκαν δαίμονες, οἱ ὁποῖοι τούς ἀνάφεραν ὅτι τούς ἦταν ἀδύνατον νά παραμείνουν στήν πόλη καί νά δέχονται τίς θυσίες τους, διότι δέν μποροῦσαν νά συνοικήσουν μέ τόν Ἀντίπα, Ἐπίσκοπο τῶν Χριστιανῶν. Τούς ἐνοχλοῦσε ἡ φωτεινή παρουσία του. Προειδοποίησαν δέ τόν ἡγεμόνα πώς οἱ «θεοί» θά ἐγκατέλειπαν τήν πόλη ἄν δέν ἐξέλειπαν οἱ Χριστιανοί.

Ὁ ἡγεμόνας ἔστειλε καί τόν συνέλαβαν καί τόν ὁδήγησαν μπροστά του καί τοῦ ζήτησε νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη του καί τήν ἰδιότητά του. Ὡς ἐπιχείρημα πρόβαλε τό γεγονός ὅτι ἡ θρησκεία τῶν δικῶν του «θεῶν» ἦταν παμπάλαια καί ἔχει μυριάδες ὀπαδούς, ἐνῶ ἡ δική του εἶναι νέα καί ἔχει ἐλάχιστους ὀπαδούς.

Ὁ γέρων Ἐπίσκοπος ἀρνήθηκε κατηγορηματικά νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη του καί τήν ἐπισκοπική του ἰδιότητα. Ὅσον ἀφορᾶ στόν ἰσχυρισμό του, ὅτι ἡ θρησκεία του εἶναι πολυτιμότερη, τοῦ εἶπε πώς καί ὁ Κάϊν εἶναι πανάρχαιος, ἀλλά προκαλεῖ ἀποτροπιασμό γιά τήν ἀδελφοκτόνα πράξη του. Ἔτσι καί οἱ εἰδωλολάτρες, εἶναι μέν παμπάλαια ἡ θρησκεία τους, ἀλλά προκαλοῦν ἀποτροπιασμό στούς Χριστιανούς, ὡς λατρεία τῶν δαιμόνων!

Ἡ θαρραλέα ὁμολογία τοῦ γηραιοῦ Ἐπισκόπου προκάλεσε τήν ὀργή τοῦ ἡγεμόνα, ὁ ὁποῖος διέταξε νά τόν ρίξουν σέ πυρακτωμένο χάλκινο ὁμοίωμα βοδιοῦ καί νά λάβει ἔτσι μαρτυρικό θάνατο. Ἄλλωστε οἱ διωγμοί κατά τῶν Χριστιανῶν, πού ἄρχισε ὁ διαβόητος Νέρωνας (67 μ. Χ.) βρισκόταν σέ πλήρη ἐξέλιξη. Ὁ Δομιτιανός εἶχε ἀνανεώσει τούς διωγμούς μέ διάταγμά του, μέ τήν αἰτιολογία τοῦ «διδράχμου». Ὁ Ἀντίπας ὁδηγήθηκε στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου, γεμᾶτος χαρά, διότι τόν εἶχε ἀξιώσει ὁ Θεός νά δώσει τή ζωή του γιά τό Χριστό. Ζήτησε ἀπό τούς μαθητές του νά τιμοῦν τή μνήμη του καί νά ἐπικαλοῦνται τή βοήθειά του ὅσον ἀφορᾶ τά προβλήματά ὑγείας τους, ἰδιαίτερα τούς πονόδοντους. Ἔδειξε πρωτοφανῆ ἡρωισμό μπροστά στό μαρτύριο, καταπλήττοντας τούς εἰδωλολάτρες δημίους του. Τόν ἔριξαν στό πυρακτωμένο ξόανο, ὅπου ξεψύχησε μέσα σέ ἀφόρητους πόνους, χωρίς νά βγάλει οὔτε μιά κραυγή πόνου. Ἦταν 11 Ἀπριλίου τοῦ 83 ἤ 85 μ. Χ. Τήν ἡμέρα αὐτή τιμᾶται ἡ μνήμη του. Τό σεπτό του λείψανο ἐνταφιάστηκε μέ τιμές ἀπό τούς Χριστιανούς τῆς Περγάμου, ἐπιτελῶντας ἄπειρα θαύματα. Σήμερα ὑπάρχουν τεμάχια τοῦ Ἱεροῦ του Λειψάνου σέ πολλά μέρη τῆς Ἑλλάδος καί κύρια στό Ἅγιον Ὄρος, τά ὁποῖα συνεχίζουν νά θαυματουργούν.

Τό 1966, μέ ἐνέργειες τοῦ ἀειμνήστου καθηγητῆ τῆς Στοματολογίας Ὀρέστη Λουρίδη, καθιερώθηκε ὡς προστάτης τῶν Ὀδοντιάτρων καί κτίστηκε περικαλλής ναός στόν περίβολο τῆς Ὀδοντιατρικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν.


ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΓΑΜΟ ΕΘΕΣΑΝ ΤΟΝ ΖΗΖΙΟΥΛΑ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΑΝΤΙΠΕ, ΕΣΧΑΤΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Δεν υπάρχουν σχόλια: