Charta Oecumenica (4)

   Συνέχεια από:  Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2025

ΙV. ΤΟΜΕΙΣ ΚΟΙΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
«Πόσο καλό και ευχάριστο είναι όταν οι αδελφοί ζουν μαζί σε ενότητα!» (Ψαλμός 133:1)

11. Αγώνας για την ειρήνη και τη συμφιλίωση

Η ιστορία αποδεικνύει ότι ο πόλεμος είναι αναποτελεσματικός στην επίλυση των διαφωνιών μεταξύ των εθνών. Αν και οι μη βίαιες λύσεις είναι πάντα προτιμότερες, αναγνωρίζουμε ότι μερικές φορές βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την τραγική πραγματικότητα της επιλογής μεταξύ του να επιτρέψουμε τη συνέχιση της βίας ή να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη για να την τερματίσουμε. Ως εκκλησίες, πρέπει να ικετεύουμε τον Θεό να μας χαρίσει την ειρήνη, αναγνωρίζοντας ότι η ειρήνη πρέπει επίσης να οικοδομείται ενεργά μέρα με τη μέρα, μέσω έργων δικαιοσύνης και αγάπης.

Η ειρήνη δεν είναι απλώς η απουσία πολέμου. Δεν υπάρχει αληθινή ειρήνη χωρίς ισότητα, αλήθεια, δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. Γι' αυτό και επιβεβαιώνουμε ότι ο πόλεμος και η βία αποτελούν ήττα για την ανθρωπότητα και ότι μόνο στην ειρήνη και μέσω της ειρήνης μπορεί να διασφαλιστεί ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των αναφαίρετων δικαιωμάτων της. Μεταστρεφόμαστε στην ειρήνη όταν «σφυρηλατούμε τα ξίφη μας σε άροτρα» (Ησαΐας 2:4).

Ο Χριστός μας διδάσκει να αγαπάμε τους εχθρούς μας (Ματθ. 5:44). Η πίστη μας δεν μας επιτρέπει να απελπίζομαστε για τους αντιπάλους μας. Δεν ταυτίζουμε όσους σφάλλουν με τα λάθη τους και δεν χάνουμε την ελπίδα για αυτούς. Η συμφιλίωση περιλαμβάνει το να ζητάμε συγχώρεση και να την προσφέρουμε, καθώς και να συμφωνούμε για την κατάλληλη αποκατάσταση. Η προσπάθεια για ειρήνη και συμφιλίωση σημαίνει τη δημιουργία χώρων όπου άνθρωποι καλής θέλησης συγκεντρώνονται, έτοιμοι για ειλικρινή και συνεχή διάλογο, προετοιμάζοντας το έδαφος για νέες προόδους στη δικαιοσύνη προς την ειρηνική συνύπαρξη όλων των ανθρώπων.

Δεσμευόμαστε

• να εργαστούμε για την ειρήνη στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, ως άνθρωποι φτιαγμένοι κατ' εικόνα του Θεού, του Κυρίου της Ειρήνης.
• να παραμείνουμε ατρόμητοι μπροστά στον πόλεμο, επιδιώκοντας να δημιουργήσουμε χώρους όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να συναντιούνται και να συνεργάζονται.
• να αξιοποιούμε τις θρησκευτικές πηγές για την επούλωση και την ειρήνη, όπου είναι δυνατόν σε συνεργασία με άλλες ομάδες.
• να ενθαρρύνουμε, να προωθούμε και να υποστηρίζουμε διαδικασίες συμφιλίωσης και συγχώρεσης, δίνοντας πάντα προτεραιότητα σε μη βίαιες προσεγγίσεις για την επίλυση των συγκρούσεων.

12. Προστασία της Δημιουργίας

Πιστεύοντας στον Θεό που αγαπά όλα τα πλάσματα, αναγνωρίζουμε με ευγνωμοσύνη το δώρο της δημιουργίας, την αξία και την ομορφιά της φύσης, καθώς και την απόλυτη εξάρτησή μας από τη δημιουργία για την ύπαρξή μας. Αποδοκιμάζουμε την υπερεκμετάλλευση των αγαθών της γης, που οδηγεί στην οικολογική κρίση, χωρίς να αναγνωρίζεται ο περιορισμένος χαρακτήρας τους και οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών.

Η οικολογική κρίση εκδηλώνει μια πνευματική και ηθική αποτυχία να εκπληρώσουμε τη χριστιανική μας αποστολή σε σχέση με τον φυσικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των συνανθρώπων μας. Απαιτεί μια απάντηση που να έχει τις ρίζες της στη λειτουργία, τη λατρεία και τη μαθητεία μας. Πιστεύοντας στη ζωογόνο και λυτρωτική παρουσία του Αγίου Πνεύματος στη δημιουργία, αναγνωρίζουμε την ανάγκη οικολογικής μεταστροφής προκειμένου να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με το σύνολο της δημιουργίας, θυμόμαστε επίσης ότι ο Χριστός είναι «ο πρωτότοκος της δημιουργίας» (Κολ 1,15).

Καλούμε ο ένας τον άλλον να εργαστούμε για τη δημιουργία βιώσιμων συνθηκών διαβίωσης για όλους. Υπεύθυνοι ενώπιον του Θεού, πρέπει να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε κοινά κριτήρια για να διακρίνουμε τι είναι ηθικά επιθυμητό για τις παρούσες και τις μελλοντικές γενιές, χωρίς να βασιζόμαστε υπερβολικά σε τεχνολογικές λύσεις. Καλούμε όλους τους χριστιανούς να φροντίζουν τις κοινότητες και το περιβάλλον στο οποίο ζουν, προστατεύοντας έτσι το κοινό μας σπίτι. Για να εκφράσουμε τον σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας για το έργο του Δημιουργού, ενθαρρύνουμε τις Εκκλησίες να τιμούν τη δημιουργία με λειτουργίες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, ειδικά κατά την Εορτή της Δημιουργίας (1 Σεπτεμβρίου) και κατά τη σχετική Περίοδο της Δημιουργίας.

Δεσμευόμαστε

• να αλλάξουμε την αντίληψή μας για τη δημιουργία, περνώντας από την κτητικότητα στη στοχαστικότητα και αναγνωρίζοντας την απόλυτη εξάρτησή μας από τον δημιουργημένο κόσμο.
• να ενεργούμε για μια μεταστροφή των συμπεριφορών σε προσωπικό, εκκλησιαστικό, κοινωνικό, κοινοτικό και πολιτικό επίπεδο, προκειμένου να προστατεύσουμε και να καλλιεργήσουμε τη δημιουργία.
• να δράσουμε από κοινού για έναν πιο δίκαιο και βιώσιμο τρόπο ζωής, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μας, προωθώντας την εγκράτεια και τη συγκράτηση στη χρήση των πόρων που είναι δώρο του Θεού σε εμάς και στις μελλοντικές γενιές.
• να υποστηρίξουμε εκκλησιαστικές οργανώσεις και οικουμενικά δίκτυα που εργάζονται για την εμβάθυνση της γνώσης και της κατανόησης της Δημιουργίας και του τρόπου προστασίας της.
• να υποστηρίζουμε τις κοινότητες που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και από άλλες επιπτώσεις της περιβαλλοντικής μετάβασης.

13. Ταξιδεύοντας με μετανάστες, πρόσφυγες και εκτοπισμένους

Η μετανάστευση αλλάζει το τοπίο της Ευρώπης και των ευρωπαϊκών εκκλησιών. Η μετανάστευση μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως οι οικονομικές συνθήκες, πολιτικά κίνητρα, η αναζήτηση εργασίας, οι διώξεις, οι αναγκαστικές μετακινήσεις ή η κλιματική αλλαγή. Μεταναστεύουν πρόσφυγες, άτομα που αναζητούν προστασία και άσυλο, οικονομικοί μετανάστες και πολλές άλλες ομάδες. Αναγνωρίζουμε ότι η αναγκαστική ή ακούσια μετανάστευση συχνά προκαλεί βαθιά ταλαιπωρία, λόγω του ξεριζώματος ή της ρήξης με τον τόπο καταγωγής του μετανάστη. Επιβεβαιώνοντας την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου, καταδικάζουμε κάθε μορφή αναγκαστικής μετανάστευσης, σύγχρονης δουλείας και, ιδίως, εμπορίας ανθρώπων: όλα αυτά τα θεωρούμε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να αντιμετωπίζουμε τα θύματα αυτής της αναγκαστικής μετανάστευσης με σεβασμό και ανθρώπινη συμπόνια, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να χτίσουν μια νέα ζωή.

Αναγνωρίζοντας παράλληλα την πολυπλοκότητα της κατάστασης, τονίζουμε και υποστηρίζουμε το βιβλικό μοτίβο του να είσαι ξένος (Δευτ. 10:18), συμπεριλαμβανομένων των εμπειριών του Ιησού από τον εκτοπισμό (Ματθ. 2:13–23, 25:35). Τηρούμε την χριστιανική επιταγή να προσφέρουμε φιλοξενία στους ξένους και, ως εκ τούτου, καλούμε όλους τους ανθρώπους να υποδέχονται, να προστατεύουν, να προωθούν και να ενσωματώνουν τους μετανάστες.

Τόσο η μετανάστευση προς την Ευρώπη όσο και η μετανάστευση εντός της Ευρώπης έχουν οδηγήσει σε μια πολυπολιτισμική και πολυθρησκευτική κοινωνία, αλλάζοντας σημαντικά το εθνοτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό και θρησκευτικό τοπίο στις χώρες προορισμού και αναδιαμορφώνοντας τη σύνθεση των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Ταυτόχρονα, η μετανάστευση συχνά αφήνει μεγάλα κενά στις χώρες προέλευσης και στις εκκλησίες τους.

Ωστόσο, η μετανάστευση εμπλουτίζει επίσης την πολιτιστική και θρησκευτική πολυμορφία της κοινωνίας υποδοχής. Πολλές τοπικές χριστιανικές κοινότητες οφείλουν την ύπαρξή τους στην παρουσία μεταναστών, οι οποίοι είναι οι ίδιοι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Σε περιβάλλοντα όπου υπάρχει ανησυχία τόσο από την πλευρά των ντόπιων όσο και από την πλευρά των μεταναστών, ενθαρρύνουμε τις εκκλησίες να δημιουργήσουν χώρους συνάντησης και να προωθήσουν μια κουλτούρα αλληλεγγύης, επιδιώκοντας να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη και αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των ανθρώπων. Οι θρησκευτικές πηγές, η τέχνη και ο πολιτισμός έχουν όλες μεγάλες δυνατότητες να ενώνουν ανθρώπους με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο, γλώσσα και πεποιθήσεις.

Δεσμευόμαστε

• να ενωθούμε στη διακονία, προωθώντας και εφαρμόζοντας μια κουλτούρα φιλοξενίας και αλληλεγγύης
• να αναλάβουμε μετασχηματιστική δράση που να αντικατοπτρίζει τις αξίες της δικαιοσύνης, της αγάπης και της ενσωμάτωσης που είναι εγγενείς στη χριστιανική πίστη
• να προσφέρουμε ποιμαντική φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε κοινωνική και νομική υποστήριξη, προωθώντας την οικοδόμηση της κοινότητας και επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζουν μαζί ειρηνικά και με αμοιβαίο σεβασμό
• να συνεργαστούμε με πολιτικούς θεσμούς – ή, όπου είναι απαραίτητο, να αντιπαρατεθούμε σε αυτούς τους θεσμούς – προκειμένου να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα και την ευημερία των μεταναστών: διαμορφώνοντας εσωτερικές και διεθνείς πολιτικές, προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, ευαισθητοποιώντας το κοινό, αντιμετωπίζοντας συστημικές προκλήσεις και προωθώντας τη συνεργασία με οργανώσεις που αφιερώνονται στην υπόθεση των μεταναστών.
• να αντισταθούμε στη ξενοφοβία και σε όλες τις αρνητικές απεικονίσεις των μεταναστών, αντιτιθέμενοι επίσης σε κάθε είδους αναγκαστική μετανάστευση και προσφέροντας καταφύγιο και προστασία σε όσους το έχουν ανάγκη.

14. Ασχολούμενοι με τις νέες τεχνολογίες

Δηλώνουμε ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι δώρο του Θεού στην ανθρωπότητα και ότι καλούμαστε να τη χρησιμοποιήσουμε για τη δόξα του Θεού (Ψαλμός 8:5-9). Αναγνωρίζουμε ότι η επιστήμη και η τεχνολογία είναι συναρπαστικά – και μερικές φορές τρομακτικά – προϊόντα της ανθρώπινης δημιουργικής ικανότητας, τα οποία διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τον κόσμο, μεταξύ μας και με τον εαυτό μας.

Η τεχνητή νοημοσύνη και άλλα αυτόνομα ψηφιακά συστήματα, η κλωνοποίηση και η βελτίωση του ανθρώπου, καθώς και οι νέες μορφές επικοινωνίας διαμορφώνουν ριζικά τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, την κοινωνία στο σύνολό της και τη διαχείριση τόσο των ανθρώπινων όσο και των φυσικών πόρων. Επηρεάζουν όλο και περισσότερο την καθημερινή μας ζωή, με μακροπρόθεσμες και ακόμη μη πλήρως κατανοητές επιπτώσεις στις προσωπικές σχέσεις, την εκπαίδευση, τη δημόσια διοίκηση και τα πολιτικά συστήματα, καθώς και στη σχέση μας με το περιβάλλον.

Ενόψει της ραγδαίας ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, τονίζουμε την ανάγκη να διαχειριζόμαστε όλες τις τεχνολογίες για το κοινό καλό, αντί να επιτρέπουμε να συμβάλλουν στην αύξηση του μίσους, της πόλωσης και της διάδοσης ψεμάτων και φόβου. Τόσο οι ελπίδες όσο και οι ανησυχίες που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες πρέπει να εξισορροπούνται με το όραμα του Ιησού για μια ανθούσα ανθρωπότητα, που σέβεται την ακεραιότητα και την έμφυτη αξιοπρέπεια του ατόμου, καθώς και την αξία των προσωπικών σχέσεων και της ανθρώπινης γνώσης. Διαφορετικά, η αποξένωση, η απομάκρυνση και οι ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων θα συνεχίσουν να αυξάνονται ανεξέλεγκτα, επιτρέποντας τη συγκέντρωση της γνώσης και του πλούτου στα χέρια λίγων και θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τις δημοκρατικές κοινωνίες και την ειρηνική συνύπαρξη. Ενθαρρύνουμε τις εκκλησίες και τους χριστιανούς να μην δαιμονοποιούν τις νέες τεχνολογίες, αλλά να τις βλέπουν ως ευκαιρία, προωθώντας την κριτική σκέψη και την εμβάθυνση της συνείδησης της ανθρώπινης ευθύνης.

Δεσμευόμαστε

• να προωθήσουμε την ψηφιακή παιδεία και την κριτική προσέγγιση της τεχνολογίας, ενδυναμώνοντας τα άτομα ώστε να κατανοούν τα ψηφιακά εργαλεία και τις τεχνολογίες, να τα χρησιμοποιούν σωστά και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την εφαρμογή τους
• να ενθαρρύνουμε τον διάλογο με φορείς του δημόσιου τομέα και της βιομηχανίας σχετικά με τα ζητήματα ηθικής, πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής δικαιοσύνης που θέτουν οι νέες τεχνολογίες
• να προωθήσουμε την ανάπτυξη ηθικών πλαισίων και κατευθυντήριων γραμμών που θα κατευθύνουν την εφαρμογή των νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών.
• να υποστηρίζουμε τη συνεχή αξιολόγηση των ηθικών επιπτώσεων των τεχνολογιών αυτών, επιδιώκοντας να διασφαλιστεί ότι συνάδουν με το κοινό καλό, ενισχύουν την αναζήτηση της αλήθειας και βασίζονται στον σεβασμό στην αξία και την αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων.

Conference of European Churches (CEC)

Council of European Bishops’ Conferences (CCEE)

ΤΕΛΟΣ