Σχετικά με το τέλος του κόσμου. GIORGIO AGAMBEN
Το θέμα του τέλους του κόσμου έχει εμφανιστεί πολλές φορές στην ιστορία του Χριστιανισμού και ανά πάσα στιγμή έχουν εμφανιστεί προφήτες που ανήγγειλαν την τελευταία μέρα ως πλησιέστερη. Είναι μοναδικό ότι σήμερα αυτή την εσχατολογική λειτουργία, την οποία έχει εγκαταλείψει η εκκλησία, έχουν αναλάβει επιστήμονες, οι οποίοι παρουσιάζονται όλο και περισσότερο ως προφήτες, που προβλέπουν και περιγράφουν με απόλυτη βεβαιότητα τις κλιματικές καταστροφές που θα οδηγήσουν στο τέλος της ζωής στη γη. Παράξενο, αλλά δεν προκαλεί έκπληξη, αν σκεφτούμε ότι στη νεωτερικότητα η επιστήμη έχει αντικαταστήσει την πίστη και έχει αναλάβει μια πραγματικά θρησκευτική λειτουργία - είναι πράγματι, από κάθε άποψη η θρησκεία της εποχής μας, αυτό που πιστεύουν οι άνθρωποι (ή, τουλάχιστον, πιστεύουν ότι πιστεύουν).Όπως σέ κάθε θρησκεία, έτσι και από τη θρησκεία της επιστήμης δεν θα μπορούσε να λείπει μια εσχατολογία, δηλαδή μια συσκευή που κρατώντας τους πιστούς σε φόβο, ενισχύει την πίστη τους και ταυτόχρονα εξασφαλίζει την κυριαρχία της ιερατικής τάξης. Εμφανίσεις όπως η Γκρέτα είναι, με αυτή την έννοια, συμπτωματική: η Γκρέτα πιστεύει τυφλά σε αυτό που προφητεύουν οι επιστήμονες και περιμένει το τέλος του κόσμου το 2030, όπως ακριβώς πίστευαν οι millennialists στο Μεσαίωνα στην επικείμενη επιστροφή του μεσσία για να κρίνει τον κόσμο. Όχι λιγότερο συμπτωματική είναι μια φιγούρα όπως αυτή του εφευρέτη της Γαίας, ενός επιστήμονα που, συγκεντρώνοντας τις αποκαλυπτικές του διαγνώσεις σε έναν μόνο παράγοντα - το ποσοστό CO2 στην ατμόσφαιρα - δηλώνει με εκπληκτική ειλικρίνεια ότι η σωτηρία της ανθρωπότητας βρίσκεται στην πυρηνική ενέργεια. Ότι, και στις δύο περιπτώσεις, αυτό που διακυβεύεται είναι θρησκευτικό και όχι επιστημονικό, αποκαλύπτεται στην κεντρική λειτουργία που παίζει μια λέξη - σωτηρία - βγαλμένη από τη χριστιανική φιλοσοφία της ιστορίας.
Το φαινόμενο είναι ακόμη πιο ανησυχητικό, καθώς η επιστήμη δεν συμπεριέλαβε ποτέ την εσχατολογία στα καθήκοντά της και είναι πιθανό η ανάληψη του νέου προφητικού ρόλου να προδίδει τη συνειδητοποίηση της δικής της αναμφισβήτητης ευθύνης στις καταστροφές των οποίων η έλευση προβλέπει. Όπως είναι φυσικό, όπως σε κάθε θρησκεία, η θρησκεία της επιστήμης έχει επίσης τους απίστους και τους αντιπάλους της, δηλαδή τους οπαδούς της άλλης μεγάλης θρησκείας της νεωτερικότητας: της θρησκείας του χρήματος. Αλλά οι δύο θρησκείες, φαινομενικά διχασμένες, είναι κρυφά ενωμένες. Γιατί σίγουρα ήταν η ολοένα και πιο στενή συμμαχία μεταξύ επιστήμης, τεχνολογίας και κεφαλαίου που καθόρισε την καταστροφική κατάσταση που καταγγέλλουν σήμερα οι επιστήμονες.
Πρέπει να είναι σαφές ότι αυτές οι σκέψεις δεν έχουν σκοπό να πάρουν θέση για την πραγματικότητα του προβλήματος της ρύπανσης και των καταστροφικών μετασχηματισμών που έχουν προκαλέσει οι βιομηχανικές επαναστάσεις στις υλικές και πνευματικές συνθήκες των έμβιων όντων. Αντιθέτως, προειδοποιώντας για τη σύγχυση μεταξύ θρησκείας και επιστημονικής αλήθειας και μεταξύ προφητείας και διαύγειας, είναι ζήτημα να μην επιτρέψουμε στις επιλογές και τους λόγους, που σε τελική ανάλυση δεν μπορούν παρά να είναι πολιτικοί, να υπαγορεύονται χωρίς κριτική από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου